Pluskwa domowa

You are currently viewing Pluskwa domowa

Pluskwa domowa zwana też pluskwą łóżkową ponownie jest plagą w naszych mieszkaniach i jest najbardziej dokuczliwym pasożytem człowieka. Pluskwa domowa atakuje nie tylko ludzi, lecz także różne ssaki, ptaki i nawet gady trzymane w mieszkaniach. Pluskwa nie jest pasożytem wyspecjalizowanym, ale szczególnie związała się z człowiekiem, gdyż on zapewnia jej dogodne warunki egzystencji: daje krew, ciepło i kryjówki.

Ciało pluskwy domowej (Cimex lectularis) jest silnie spłaszczone, jajowato-owalne, nieco zwężające się ku przodowi. Zabarwione jest na kolor czerwonobrązowy. Osobniki dorosłe osiągają długość do 4-5 mm, a szerokość około 3-4 mm. Pod szkłem powiększającym widać na głowie duże czarne oczy i cienkie czułki składające się z 4 członów, z których ostatni jest wydłużony nitkowato. Aparat gębowy jest typu kłująco-ssącego, dobrze przystosowany do przebijania skóry i pobierania płynnego pokarmu. W czasie spoczynku ułożony jest wzdłuż ciała w specjalnym zagłębieniu po stronie brzusznej.

Z życia pluskwy domowej

Pluskwa domowa nie lata, bo nie ma skrzydeł. Utraciła je w związku z przystosowaniem się do pasożytniczego trybu życia. Biega za to doskonale. W ciągu jednej minuty może pokonać odległość 1 m. Na odnóżach przemieszcza się z jednego pokoju do drugiego i z jednego mieszkania do drugiego, a podczas dni upalnych może wychodzić na zewnątrz i przedostawać się do nowych pomieszczeń z zewnątrz. Biegająca pluskwa słabo trzyma się podłoża i gdy biegnie po suficie, wówczas często z niego spada na łóżko albo na podłogę.

Samica pluskwy domowej różnią się wyglądem od samca. Jest większa i bardziej okrągła. Po zapłodnieniu składa białoperłowe jaja w bezpieczne miejsca, a więc za ramami obrazów i luster, w spojeniach mebli, w fałdach tapicerki, pod tapetami i za boazerią. Jaja przykleja do podłoża lepką wydzieliną. Jaja pluskwy mają kształt cylindryczny i opatrzone są wieczkiem. Osiągają długość 0,8-1,3 mm, a szerokość 0,4-0,6 mm. W ciągu życia samica składa od 250 do 500 jaj (dziennie od 2 do 12 jaj).

Czas rozwoju jaja wyraźnie zależy od temperatury. Gdy temperatura otoczenia wynosi 35-37oC, larwy wylęgają się już po 4-6 dniach, a w temperaturze 14-16oC dopiero po 15-29 dniach. Temperatura niższa niż 10oC hamuje wylęg larw, ale jaja nie giną, a z nich wychodzą larwy, gdy ociepli się otoczenie. Jaja są odporne na niskie temperatury i potrafią przeżyć okres 45 dni w temperaturze -6oC. Bardziej wrażliwe są na wysokie temperatury. Jaja i larwy giną po kilku minutach po podgrzaniu do temperatury +45oC.

Larwy opuszczające jaja są podobne do osobników dorosłych, lecz są znacznie mniejsze, przeźroczyste, z widocznym przewodem pokarmowym, który prześwituje przez pokrycie ciała. W ciągu życia linieją 6-krotnie, rosną i powiększają swoje rozmiary od 1 mm do 5 mm w stadium wyrośniętej nimfy, które linieje w osobnika dorosłego. W każdym stadium rozwojowym pasożyt musi pobrać krew. Jest to niezbędne dla wzrostu, dalszego rozwoju i linienia.

Larwa może pobierać krew już po kilku godzinach po wylęgu. Po nassaniu się jej zabarwienie ciała zmienia się na czerwone. Potem, w trakcie jak krew ulega trawieniu, zabarwienie larwy ciemnieje. Przed przejściem do stadium następne konieczne jest ponowne pobranie krwi i tak dalej przed każdym linieniem, aż do końca rozwoju. Larwy, które nie znalazły żywiciela, mogą żyć do 150 dni, ale ich rozwój ulega zahamowaniu.

Rozwój pluskwy trwa w temperaturze pokojowej od 7 do 10 tygodni. Dorosłe osobniki żyją w krajach klimatu umiarkowanego do 2 lat, jeśli co tydzień pobierają pokarm, a w krajach tropikalnych tylko kilka miesięcy.

Szkodliwość pluskwy domowej

Pluskwy unikają światła, a za dnia siedzą w kryjówkach. Na człowieka napadają nocą, podczas jego snu. Przebijają skórę w najdelikatniejszych miejscach i pobierają krew z naczyń włosowatych. Podczas jednego posiłku pluskwa kłuje kilkakrotnie. Krew pije prze 1-15 minut (najczęściej 3-5 minut). Ilość pobranej krwi może przewyższać masę pasożyta. Samice pobierają częściej krew i w większych ilościach niż samce, gdyż im krew jest potrzebna do produkcji jaj.

Ukłucia i ssanie krwi nie są bolesne, gdyż podczas ukłucia wpuszczana jest do ranki znieczulająca wydzielina gruczołów ślinowych, która jednocześnie zapobiega krzepnięciu krwi. Po upływie kilku minut (do kilku godzin) występuje uczucie swędzenia i pieczenia, a w miejscach ukłuć pojawiają się białawe pęcherzyki. Rozdrapywanie tych pęcherzyków może być powodem innych chorób skóry. U niektórych osób pluskwy wywołują miejscowe, a czasem ogólne odczyny uczuleniowe. Na nasze szczęście – pluskwa domowa nie roznosi chorób zakaźnych.

Rozpoznawanie zapluskwionych pomieszczeń i ocena stopnia inwazji
Obecność pluskiew w pomieszczeniu zdradza charakterystyczny, nieprzyjemny zapach; dla niektórych jest to zapach gnijących malin. Pochodzi on od substancji wydzielanych przez pasożyty ze specjalnych gruczołów tułowiowych.

W miejscach przebywania pluskwy pozostawiają kał w postaci brunatnych plamek, które trudno jest usunąć. Ponadto pościel może być zanieczyszczona drobnymi plamkami krwi.

Owady dorosłe, postacie młodociane i wylinki można znaleźć w kryjówkach, zajmowanych w pobliżu miejsc spania człowieka, a więc pod boazerią lub tapetami, za lustrem, za obrazami, w gniazdach elektrycznych, w złączach mebli, w narożnikach szaf, w szparach ścian, w szczelinach łóżek lub tapczanów i podobnych miejscach. W wykryciu pasożyta mogą nam pomóc bombki aerozolowe z pyretroidem, który należy nanieść w miejsca, w których może pluskwa przebywać za dnia. Insektycyd działając odstraszająco na larwy i dorosłe pluskwy wypędzi je z kryjówki.

Zwalczanie pluskiew

Zacznijmy od metod zapobiegawczych, czyli profilaktycznych, których zadaniem jest niedopuszczenie do zagnieżdżenia się pluskiew w naszych pomieszczeniach. Najczęściej stosowane są następujące zalecenia:

  • Zadbać o szczelność pomieszczeń: uszczelnić gipsem, cementem lub pastami silikonowymi wszystkie szpary i szczeliny, którymi pluskwy mogą przechodzić z pomieszczeń sąsiednich.
  • Pomieszczenie utrzymywać w czystości: zamiatać i pastować podłogi, odkurzać powierzchnie, trzepać i wietrzyć kilimy, dywany, dokładnie odkurzać meble tapicerowane.
  • Zlikwidować kryjówki w tapetach i boazeriach poprzez ich reperację i uszczelnienie.
  • Dbać o higienę miejsc do spania: często zmieniać i wietrzyć pościel, odkurzać materace.
  • Przed przeprowadzką z zapluskwionego mieszkania do nowego wykonać dezynsekcję i w czasie przeprowadzki sprawdzić przewożone przedmioty, czy nie są zapluskwione.

Najbardziej skuteczna metodą zwalczania pluskiew jest metoda chemiczna polegająca na stosowaniu zabiegów owadobójczych z zastosowaniem substancji aktywnych należących do pyretroidów i neonikotynoidów. Służą one do opryskiwania, opylania lub aerolozowania. Dezynsekcję powinny przeprowadzać firmy DDD, mające doświadczenie w wykonywaniu chemicznych zabiegów odpluskwiania.

Pracownicy firm DDD powinni dokładnie opryskać ściany, listwy podłogowe, naroża pomieszczeń, otwory i kraty wentylacyjne, tylne ścianki mebli, spody obrazów i inne miejsca, w których mogą ukrywać się pluskwy.

Z ostrożnością należy opryskiwać zapluskwione łóżka i tapczany. Do tych zabiegów należy stosować tylko preparaty zawierające permetrynę. Ciecz roboczą należy stosować z umiarem i we właściwych miejscach, aby obicia i materace nie nasiąkły, a opryskane powierzchnie wyschły przed udaniem się na spoczynek nocny. Materace i tapczany, w miejscach szwów, pikowań oraz w zagłębieniach, należy opryskać powierzchniowo, aby nie nasiąkły. Dlatego zabieg zaleca się wykonywać do południa przyjmując, że 8 godzin jest potrzebnych dla wysuszenia opryskanych powierzchni i przewietrzenia pomieszczenia. Przed spaniem należy zmienić pościel na czystą, a używaną przed dezynsekcją wyprać gotując. Nie należy opylać lub opryskiwać materaców i łóżek dziecięcych, a także zabawek dziecięcych. Coraz częściej stosowane są insektycydy metodą zamgławiania ‘na zimno’ (ULV).

Preparaty pyliste, które nieliczne są na rynku, można używać się do zwalczania pluskiew występujących w obiciach mebli. Po zabiegu, preparat należy pozostawić na opylonych powierzchniach przez kilkanaście godzin, a jeśli to możliwe – nawet na kilka dni, po czym obicia wytrzepać lub usunąć pozostałości proszku za pomocą odkurzacza. Zamiast preparatów do opryskiwania lub do opylania można użyć preparaty aerozolowe o działaniu kontaktowym lub przeprowadzić zabieg zamgławiania.

Jeżeli pluskwy występują w kilku mieszkaniach jednego bloku, wówczas dezynsekcją należy koniecznie objąć cały budynek. Powtarzanie dezynsekcji częste, gdyż jaja pluskiew (również jaja innych owadów) są stadium najbardziej odpornym na działanie biobójcze wielu środków chemicznych. Zalecane są nawet czterokrotne zabiegi w odstępach dziesięciodniowych. Jeśli powtarzamy zabieg, powinniśmy zmieniać środki chemiczne (rotacja insektycydów) wybierając następny preparat z innej grupy insektycydów, aby zapobiec wykształcaniu się ras odpornych.

W pokojach dziecięcych i w pomieszczeniach z obłożnie chorymi należy stosować fizyczne metody zwalczania pasożyta: wyparzanie zajętych przez pluskwę sprzętów gorącą wodą lub suchą parą (‘Polti Bed Bug Steamer”), albo wynoszenie ich na silny mróz. Można zastosować urządzenie ‘Cryonite’, którego działanie polega na użyciu dwutlenku węgla (CO2) w postaci „suchego śniegu” w celu zamrożenia na śmierć różnych szkodliwych owadów, nie tylko pluskwy domowej.