Zwalczanie drewnojadów – metody tradycyjne

You are currently viewing Zwalczanie drewnojadów – metody tradycyjne

Ogólne zasady ochrony drewna przed szkodnikami

Są gatunki drzew, których drewno odstrasza chrząszcze – szkodniki drewna, ale zastosowanie takiego drewna w budownictwie jest bardzo ograniczone i najczęściej niemożliwe. Zapobieganie szkodom i zwalczanie szkodników drewna polega głównie na stosowaniu insektycydów do drewna. Inne metody odgrywają mniejszą rolę. Ze względów ekonomicznych, chemiczne zabezpieczanie drewna przed szkodnikami (zabieg prewencyjny) jest stosowane za rzadko. Najczęstszym sposobem rozwiązywania problemu z drewnojadami jest stosowanie środków chemicznych w celu ich zniszczenia, jeśli wystąpią i szkodzą (zabieg interwencyjny).

Zapobieganie

Zabezpieczanie drewna przed szkodnikami polega na wytworzeniu na drewnie lub w drewnie fizycznej lub chemicznej powłoki odcinającej, albo wytworzenie w drewnie warstwy o niesprzyjających warunkach dla rozwoju szkodników. Środki zabezpieczające powinny głęboko wnikać w drewno, lecz nie jest to zawsze możliwe, np. w przypadku obiektu pokrytego farbami, złoceniami.

Chemiczne impregnaty do drewna można podzielić na dwie grupy: olejowe i solne. Są stosowane nie tylko w celu ochrony drewna przed szkodnikami i grzybami, lecz także w celu strukturalnego wzmocnienia drewna, zwiększenia jego hydrofobizacji oraz w celu zabezpieczenia przeciwogniowego.

Zabiegi interwencyjne

Najnowocześniejsze metody zwalczania szkodników drewna polegają na stosowaniu (a) insektycydów gazowych, czyli fumigantów do gazowania porażonych obiektów lub całych pomieszczeń, oraz (b) płynnych pestycydów bezpośrednio na drewno lub do drewna.

Fumigacja (gazowanie) czyli stosowanie środków gazowych jest bardzo skutecznym zabiegiem zwalczania szkodników drewna, szczególnie przy zastosowaniu podciśnienia w specjalnych komorach fumigacyjnych, w których można dezynsekować przedmioty wielkości szafy. Zabieg fumigacji wykonuje się wówczas, jeśli w obiekcie stwierdzono liczną i aktywną populację szkodnika, grożącą zniszczeniem obiektu. Gazowanie bez uprzedniego usunięcia części powietrza (podciśnienie) jest czasochłonne, jednak metodą tą mogą być gazowane pod folią nawet budowle drewniane – zobacz jak wygląda ten sposób zwalczania szkodników na zdjęciach. Gazowanie jest bardzo skuteczną metodą niszczenia szkodliwych larw i dorosłych chrząszczy w drewnie, lecz po zabiegu toksyczny gaz ulatnia się, a obiekt jest ponownie wrażliwy na porażenie. Po gazowaniu należy przedmiot drewniany zabezpieczyć płynnymi insektycydami, np. za pomocą płytkich metod impregnacji.

Impregnaty (ciekłe insektycydy) łączą cechy środków zwalczających i zabezpieczających przed ponownym opanowaniem przez owady. Najstarszym sposobem zwalczania owadów w drewnie jest nasycanie impregnatami, które powinny głęboko wnikać w drewno, gdzie uwalniają toksyczne substancje (np. fluorowodór). Nie wszystkie impregnaty mają dobre właściwości owadobójcze. Najpopularniejsze impregnaty wywodzą się z grupy środków olejowych lub solnych.

Zastosowanie ciekłego insektycydu na powierzchnię drewna niszczy szybko te larwy, które będą się wgryzać w drewno lub te, które już żerują tuż pod powierzchnią kawałka drewna. Szkodniki znajdujące się głębiej giną po kilku- lub kilkunastu dniach. Celem stosowania insektycydów na powierzchnię drewna jest więc stworzenie trwałej i toksycznej “bariery” przy powierzchni kawałka drewna. Wystarcza, jeśli insektycyd dostanie się do drewna na głębokość do 3 mm, aby był skuteczny. Insektycydy zalecane do zwalczania szkodników drewna charakteryzują się długotrwałym działaniem pozostałości, w związku z tym chronią wyroby drewniane przez dłuższy czas. Insektycydy w płynie lub w aerozolu mogą być też wprowadzane przez otwory wylotowe metodą zastrzykową (iniekcji) do kanałów wygryzionych przez larwy. Środek owadobójczy wprowadza się do dziur wygryzionych przez larwy i do wszelkich spękań drewna za pomocą igły strzykawki lub specjalnego iniektora. Chroniony przedmiot należy po zabiegu okryć szczelnie folią na dwa dni. Przemieszczanie się trucizny w kanale jest jednak bardzo ograniczone, gdyż insektycyd jest wchłaniany przez mączkę drewnianą, wypełniającą kanały. Skuteczność zabiegu jest też niska z tego powodu, że rzadko larwy zasiedlają stare kanały wypełnione już trocinami i odchodami.

Jeśli to jest możliwe, w chronionym przedmiocie drewnianym można nawiercić otworki o średnicy od 5 do 10 mm wzdłuż wcześniej wytyczonych szeregów. Odległości pomiędzy otworami w jednym szeregu powinny wynosić od 30 do 50 cm, a pomiędzy szeregami nie mogą być mniejsze niż 5 cm. Ważne jest, aby na jednej linii w kierunku poprzecznym drewna znajdował się tylko jeden otwór. Do nawierconych otworów należy wprowadzić środek owadobójczy z grupy fosforoorganicznych, karbaminianów lub pyretroidów.

Insektycydy mogą być wtłaczane w zdrowe, nie porażone przez szkodniki drewno, aby zabezpieczyć je przed drewnojadami. Po wtłoczeniu płynne insektycydy są rozprowadzane cewkami lub naczyniami po kawałku drewna.

W ochronie drewna przed szkodnikami mają zastosowanie insektycydy z grupy fosforoorganicznych, karbaminiany i pyretroidy. Są letalne dla szkodników w stężeniu niższym niż 100 ppm, podczas gdy borany cynku lub sodu zabijają szkodniki w stężeniu >1000 ppm. Po zabiegu insektycydy zachowują swoje właściwości bardzo długo; po wniknięciu pod wierzchnią warstwę drewna niektóre są aktywne przez ponad 10 lat.

Zwalczanie szkodników drewna w drewnie wyrobionym nie jest łatwe i dlatego należy zawsze zatrudnić specjalistyczną firmę dezynsekcyjną doświadczoną w zwalczaniu szkodników, które prowadzą ukryty tryb życia w drewnie.