Szkodliwe motyle – mkliki

You are currently viewing Szkodliwe motyle – mkliki

Motyle (Lepidoptera) mają błoniaste skrzydła pokryte drobnymi barwnymi łuskami. Są to owady o rozwoju zupełnym i w ich przeobrażeniu wyróżnia się następujące stadia: jajo, larwa (nazywana gąsienicą), poczwarka i owad dorosły – motyl. Największą grupę motyli-szkodników magazynowych stanowią gatunki należące do rodziny omacnicowatych (Pyralidae). Najważniejszymi gospodarczo gatunkami z tej rodziny są omacnica spichrzanka (Plodia interpunctella Hübner), mklik mączny (Ephestia kühniella Zell.), mklik próchniczek (Ephestia elutella Hübner) i mklik daktylowiec (Ephestia cautella Wlk.).

Motyle te mają wydłużone ciało, skrzydła są w zarysie trójkątna, często posiadają wyraźny rysunek. W czasie spoczynku skrzydła ułożone są nad tułowiem dachówkowato. Motyle mają ssący aparat gębowy z charakterystyczną, długą rurkowatą ssawką, która służy im do pobierania pokarmu płynnego, np. nektaru. W magazynach dorosłe motyle nie pobierają pokarmu i są aktywne tylko w nocy. W dzień siedzą nieruchomo na ścianach i opakowaniach. W temperaturze pokojowej żyją ok. 2 tygodni. Samice składają jaja pojedynczo lub w niewielkich złożach bezpośrednio na produkty lub opakowania. Najbardziej wiarygodną metodą identyfikacji gatunków dorosłych motyli z tej rodziny jest preparowanie przysadek płciowych samic i samców.

Szkodliwym stadium są natomiast gąsienice, które mają gryzący aparat gębowy, służący im do pobierania pokarmu stałego. Gąsienice mają 8 par odnóży, w tym 3 pary odnóży tułowiowych i 5 par odnóży odwłokowych, nazywanych posuwkami. One to właśnie zjadają produkty spożywcze i zanieczyszczają je. W tabeli 1 zostały wymienione produkty w jakich żerują poszczególne gatunki motyli oraz niektóre ich parametry rozwojowe (Ignatowicz S. 1999, Nawrot J. 2002). Czas rozwoju szkodników magazynowych zależy od jakości pokarmu, temperatury i wilgotności panujących w magazynach. Gąsienice tych gatunków są bardzo do siebie podobne, mają brązową głowę i tarczki tułowiową i odwłokową. Są barwy białej, żółtoszarej lub różowej, w zależności od pokarmu w którym żerują. Rozróżnia się je po budowie VIII segmentu odwłokowego.

Żerują w rozdrobnionych produktach pochodzenia zbożowego (mąka, kasze, pasze), a także w orzechach, suszonych warzywach, owocach, grzybach, ziołach, w kakao i wyrobach cukierniczych. Szkody wyrządzane przez gąsienice motyli w przechowywanej żywności są bardzo dotkliwe, uszkodzone ziarna zbóż i nasiona innych roślin nie nadają się do wysiewu, produkty spożywcze są zanieczyszczone odchodami i przędzą, zmienia się ich zapach i smak i są nieprzydatne do spożycia. Gąsienice przez cały okres swojego rozwoju przędą lepką nić, którą sklejają ziarno lub cząstki pokarmu w bryły. Przędza jest jednym z pierwszych objawów żerowania tych gąsienic. Duże ilości oprzędów zapychają rury spadowe w młynach, wytwórniach pasz. Gąsienice mogą przegryzać gazę młyńską i różnego rodzaju opakowania.

Zwalczanie szkodników magazynowych jest z kolei bardzo utrudnione i ogromnie ważną rolę w walce z nimi odgrywają wszelkie czynności zapobiegające występowaniu tych organizmów w magazynach.