Przegląd szkodników drewna – miazgowce

You are currently viewing Przegląd szkodników drewna – miazgowce

Szkodniki drewna wyrobionego

Najgroźniejsze szkodniki drewna należą do rzędu chrząszczy (Coleoptera), najliczniejszego w gatunki rzędu owadów. Chrząszcze przechodzą przeobrażenie zupełne. Larwy wiodą inny tryb życia niż dorosłe owady. Larwy mają trzy pary odnóży tułowiowych, albo są beznożne, ale z wyraźnie wykształconą puszką głowową. Poczwarki są wolne. Czas rozwoju pokolenia jest u chrząszczy bardzo zróżnicowany. Może powstać od 6-10 pokoleń w roku u niektórych liściożernych chrząszczy, a u “drewnojadów” jedno pokolenie może trwać nawet 6-10 lat. Stadia larwalne “drewnojadów” są dobrze przystosowane do życia w drewnie. Ciało ich jest miękkie i giętkie. Są zdolne do kurczenia się i wydłużania się, do naciskania ogromną siłą na ścianki kanału, który wygryzły w drewnie. Wyglądem larwy różnią się między sobą, w zależności od rodziny, do której należą.

Miazgowce (Lyctidae)

Larwy miazgowców borują się w bieli drewna twardego dębu, jesionu, drzewa hikorowego, mahoniu, orzecha, wiśni, drzewa świętojańskiego, topoli, platanu, pomarańczy, eukaliptusa. Skrobia jest dla nich najważniejszym komponentem diety. Liczne gatunki miazgowców żyją w lesie, gdyż znajdują tam odpowiedni pokarm (bogaty w skrobię) w martwych balach lub gałęziach drzew.

W środowiskach zurbanizowanych czynią poważne szkody w przechowywanym drewnie, boazerii, meblach i ramach obrazów. Ten sam kawałek drewna może być atakowany przez kolejne pokolenia szkodliwych miazgowców, aż do całkowitego zniszczenia wnętrza. Mogą zmienić zaatakowane drewno w pył.

Rodzina miazgowców obejmuje około 60 gatunków, ale tylko nieliczne są szkodnikami drewna: miazgowiec brunatny (Lyctus brunneus), miazgowiec parkietowy (L. linearis), miazgowiec amerykański (L. planicolis) i L. cavicollis. Szkodniki te występują w wielu krajach, gdzie zostały zawleczone z materiałem budowlanym i meblami. Larwy zasiedlają świeżo wysuszone drewno drzew liściastych. Świeżo ścięte drewno nie jest atakowane.

Miazgowce preferują drewno o tak dużych naczyniach, w które wchodzi pokładełko samicy. Wymagają też, aby drewno zawierało więcej niż 3% skrobi, która potrzebna jest larwom w czasie ich rozwoju. Przed złożeniem jaj samica wyczuwa wielkość naczyń za pomocą pokładełka i, niektórzy sądzą, że pobierając próbkę drewna ocenia zawartość w nim skrobi. Po zaakceptowaniu drewna składa jajo, najchętniej w dębowe meble lub deski podłogi. Samice unikają niekorowanego drewna lub pokrytego farbą, pokostem lub woskiem.

Najważniejszym szkodnikiem drewna wśród miazgowców jest miazgowiec brunatny, pospolity w Europie i Ameryce Północnej, gdzie atakuje wyroby z drzew liściastych.

Miazgowiec brunatny (Lyctus brunneus)

Samice miazgowca brunatnego są bardzo płodne. Samica może złożyć do 220 jaj. Jaja miazgowca brunatnego są długie, wysmukłe. Są składane w naczynia bieli. Po 8-12 dniach (rzadziej już po 3 dniach) wylęgają się z nich larwy i rozpoczynają tunelowanie warstwy zewnętrznej drewna. Larwy odżywiają się zawartością komórek drewna: skrobią, cukrami i białkami, które występują w drewnie w niewielkich ilościach. Nie produkują celulazy, więc ściany komórek drewna nie są trawione. Larwy intensywnie żerują w drewnie o wilgotności 10-20%, a przy 40-80% wilgotności względnej powietrza ich rozwój jest najszybszy.

Po zakończeniu rozwoju dorosła larwa wygryza kanał w kierunku powierzchni drewna i tuż pod powierzchnią formuje komorę poczwarkową. Stadium larwalne trwa od 2 do 9 miesięcy, w zależności od temperatury, wilgotności i zawartości skrobi w drewnie. Stadium poczwarki trwa 2-4 tygodnie. Powstały owad dorosły wygryza w cienkiej warstewce okrągły otwór wyjściowy o średnicy 1-2 mm. Czasem, gdy powierzchnia drewna jest pokryta materiałem ochronnym lub ozdobnym (skóra, srebro, ołów), wówczas chrząszcz wygryza otwór w tym materiale.

Chrząszcze wychodząc otworem wypychają trociny z odchodami. Odchody są bardzo drobne, przypominają wyglądem puder lub talk, a nie piaszczystą lub ziarnistą strukturę, jak u innych szkodników drewna.

Czas rozwoju miazgowca brunatnego zależy od warunków środowiskowych i trwa od 3 miesięcy do roku, a nawet i dłużej. W warunkach naturalnych skodniki kończą rozwój w miesiącach letnich, od czerwca do sierpnia.

Po wyjściu na zewnątrz dorosłe łączą się w pary, a po kopulacji samice składają jaja pojedynczo lub grupami bezpośrednio do naczyń bieli. Jeśli powierzchnia drewna jest pomalowana, wówczas samica może znaleźć naczynia w otworach wyjściowych i w nie składa swoje jaja. Dorosłe żyją od 3 do 6 tygodni, prowadząc nocny tryb życia. Chrząszcze chętnie latają i są przyciągane przez światło.